Logopedia zajmuje się kształtowaniem mowy, zapobieganiem zaburzeniom mowy i ich usuwaniem, troską o kulturę żywego słowa. Terapia logopedyczna obejmuje oddziaływania korekcyjne w zakresie zaburzonych czynności mowy. Zbiór przedstawionych poniżej celów wyznacza jednocześnie program terapii. Zajęcia logopedyczne organizuje się dla dzieci z zaburzeniami mowy, które powodują zaburzenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę.

Cele pracy logopedycznej:

1. Wykrywanie i usuwanie wad wymowy.

2. Kształtowanie prawidłowej mowy poprzez korygowanie zaburzeń w zakresie strony fonetycznej i leksykalnej.

3. Stymulowanie opóźnionego rozwoju mowy.

4. Doskonalenie mowy już ukształtowanej.

5. Wdrażanie do praktycznego wykorzystania nawyków poprawnej wymowy przyswojonej w toku ćwiczeń.

6. Usprawnianie techniki czytania i pisania.

7. Wdrażanie dzieci do obcowania z literaturą i sztuką.

 

 LOGOPEDA RADZI

Prawidłowy rozwój mowy dziecka wpływa na globalny rozwój jego osobowości. Dziecko poznaje otaczający świat dzięki rozumieniu mowy, a umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, uczucia, pragnienia. Rozwój mowy dziecka przyspieszają częste kontakty słowne z otoczeniem. Zaniedbania w tym względzie mogą spowodować opóźnienie mowy u dziecka lub jej zaburzenia. Rodzice mogą zapewnić dziecku optymalne warunki dla prawidłowego rozwoju mowy już od momentu jego narodzin. Są bowiem osobami przebywającymi z dzieckiem najdłużej, mają więc największe możliwości wpływania na jego rozwój. Są też pierwszym i najważniejszym wzorem, który dziecko będzie próbowało naśladować.

Oto kilka wskazówek, które podpowiedzą, co zrobić, by mowa dziecka rozwijała się poprawnie i we właściwym tempie:

• mów do dziecka, podczas zabiegów pielęgnacyjnych, zabaw, codziennych czynności i spacerów. Każda sytuacja jest dobra, aby rozwijać jego sprawność językową. Ciepły i łagodny głos opiekuna działa na dziecko wyciszająco i uspokajająco. Pamiętaj też o tym, że do dziecka należy mówić powoli i wyraźnie, a zdania nie powinny być zbyt długie,
• mów poprawnie, nie powtarzaj wytworów językowych dziecka,
• podchwytuj próbę kontaktu słownego ze strony dziecka. Nie gaś naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętnością, cierpką uwagą, lecz słuchaj uważnie wypowiedzi, zadawaj dodatkowe pytania,
• nie zmuszaj dziecka leworęcznego do pisania i rysowania prawą ręką, zaburza to funkcjonowanie mechanizmu mowy, co w konsekwencji może prowadzić nawet do jąkania,
• nie zapominaj o częstym okazywaniu swemu dziecku akceptacji i zadowolenia,
• razem z dzieckiem czytaj książeczki, opowiadaj historyjki, rysuj, śpiewaj, baw się. To świetna okazja do rozwijania języka, a także do pogłębienia więzi,
• nigdy nie ośmieszaj dziecka, nie zawstydzaj, nie karz go w związku z niepoprawną wymową,
• pamiętaj, że większość zaburzeń mowy da się wyeliminować, jeśli terapia zacznie się w wieku przedszkolnym. Terapia logopedyczna nie może się opierać jedynie na spotkaniach z logopedą, ale musi być kontynuowana systematycznie w domu, w formie zabawy,
• miej na uwadze  to, że łatwiej jest zapobiegać niż leczyć. Uczyń wszystko, aby mowa dziecka była prawidłowa od najmłodszych lat.

 

Jak ćwiczyć z dzieckiem w domu?

Ćwiczenia powinny być:

• systematyczne,
• krótkie, ale często powtarzane,
• wykonywane, gdy dziecko jest w dobrej dyspozycji,
• prowadzone w formie zabawy,
• zgodne z materiałem zapisanym w zeszycie przez logopedę,
• rónorodne.

 

Jeśli proces rozwoju mowy przebiega prawidłowo, to dziecko prawidłowo formułuje swoje myśli, jego wymowa jest zrozumiała nie tylko dla najbliższych, ale i dla obcych osób, sukcesywnie rozwija słownictwo i rozumienie pojęć abstrakcyjnych, prawidłowo stosuje formy gramatyczne.

Przykłady zabaw logopedycznych, które można wykonywać z dzieckiem w trakcie codziennych zajęć:

• robienie bąbelków w kubku przy pomocy rurki do napojów,
• przenoszenie chrupek z miski do miski za pomocą rurki,
• oblizywanie warg posmarowanych dżemem, miodem lub kremem czekoladowym,
• picie gęstych napojów przez cieniutką rurkę (soki, rozrzedzony budyń, kisiel czy shake),
• przyklejenie do podniebienia opłatka lub kawałka wafla, które dziecko powinno odkleić językiem szeroko otwierając przy tym usta,
• podczas robienia zakupów: dziecko wkłada do wózka tylko te produkty, które mają w nazwie ćwiczoną głoskę,
• rozmawianie z dzieckiem o tym, co robiło na zajęciach logopedycznych; dzieci chętnie o tym opowiedzą przy okazji utrwalając zdobyte tam umiejętności,
• w trakcie utrwalania wymowy głoski w mowie spontanicznej, możemy umówić się na sygnał, który wskaże dziecku, że „zapomniało się” i mówi „po staremu”, np. rodzic nie odpowiada na pytanie dziecka, jeśli ono mówi niepoprawnie. UWAGA: tę metodę można stosować wówczas, gdy dziecko dobrze opanowało już wymowę danej głoski i uczy się używania jej w codziennych sytuacjach (czyli kształtuje nawyki używania głoski na co dzień),
• przygotowanie pomocy do ćwiczeń razem z dzieckiem lub wykorzystanie gier i zabawek, które już są w domu,
• wykonanie gry planszowej, w której będą wykorzystane słowa, zwroty lub zdania do utrwalenia. Może to też być „Memo” czy „Piotruś” z obrazkami, których nazwy zawierają ćwiczone głoski.
• rysowanie obrazków, które dzieci muszą pokolorować lub dokończyć wymawiając przy tym trudne słowa (w trakcie rysowania prowadzimy dialog z dzieckiem w taki sposób, aby w odpowiedziach musiało użyć „trudnych” słów z ćwiczonymi głoskami),
• w zabawie z dzieckiem wykorzystaj „trudne” wierszyki lub zabawy paluszkowe.

 

Logopeda szkolny Ewa Małachowska